Translate

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012

Ιπποφαές - Hippophae

Το Ιπποφαές (Hippophae L.) είναι φυλλοβόλος θάμνος που ανήκει στην οικογένεια των Ελαιαγνοειδών. Η κοινή ονομασία στα αγγλικά sea-buckthorn, γράφεται με ενωτικό (-) για να μην συγχέεται με το buckthorn, που αποτελεί κοινή ονομασία του φυτού ράμνος (λευκαγκαθιά) (Rhamnus, οικογένεια Ραμνοειδή (Rhamnaceae). Επίσης, απαντάται και με τις ακόλουθες κοινές ονομασίες στην αγγλική γλώσσα "sea buckthorn", seabuckthorn, sallow thorn, sandthorn or seaberry. (Γερμανικά: Sanddorn, Ιταλικά: Olivella spinosa, Γαλλικά: Grisset, Ισπανικά: Espino falso)

Αν και στη σύγχρονη Ελλάδα το ιπποφαές (αρχ. ιππόφαος, ιππόφεως, ιπποφανής) χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια, στην αρχαιότητα η χρήση του ήταν πολύ διαδεδομένη. Σχετικές αναφορές υπάρχουν σε κείμενα του Θεόφραστου, μαθητή του Αριστοτέλη, αλλά κυρίως του Διοσκουρίδη, του πατέρα
της Φαρμακολογίας. Το όνομά του το οφείλει[εκκρεμεί παραπομπή] στα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που παρατήρησαν ότι τα άρρωστα και τραυματισμένα άλογα που έτρωγαν τα φύλλα και τους καρπούς του φυτού ανάρρωναν γρηγορότερα, αποκτούσαν περισσότερη δύναμη, ενώ το τρίχωμά τους δυνάμωνε και γινόταν πιο λαμπερό. Η ονομασία στα λατινικά του γένους Hippophae προέρχεται από τις λέξεις ίππος<ίππ(ο)- (άλογο) + -φαές, ουδ. του -φαής<φάος (φως, λάμψη), άρα σημαίνει φωτεινό, λαμπερό άλογο.

Υπάρχουν 6 είδη και 12 υποείδη αυτόχθονα σε μια ευρεία περιοχή της Ευρώπης και της Ασίας, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής Λαντάκ (Ladakh, Ινδία), όπου χρησιμοποιείται για παραγωγή χυμού. Πάνω από το 90% ή περίπου 1.5 εκατομμύρια εκτάρια των παγκόσμιων πηγών του Ιπποφαούς, εντοπίζονται στην Κίνα, όπου γίνεται η εκμετάλλευσή του με σκοπο τον έλεγχο των απωλειών νερού και της διάβρωσης του εδάφους. Ο θάμνος φθάνει σε ύψος 0.5–6 m, σπάνια έως τα 10 m στην κεντρική Ασία και συνήθως αναπτύσσεται σε ξηρές και αμμώδεις περιοχές. Είναι ανθεκτικό σε αλατούχες συνθήκες είτε δια του αέρα είτε δια του εδάφους, αλλά έχει μεγάλη απαίτηση σε πλούσια ηλιοφάνεια για την καλή ανάπτυξή του και δεν ανέχεται σκιερές συνθήκες δίπλα σε μεγαλύτερα δέντρα. Το κοινό είδος Ιπποφαές το ραμνοειδές (Hippophae rhamnoides) είναι μακράν το πιο διαδεμένο, με ένα ευρύ φάσμα εξάπλωσης από τις Ατλαντικές ακτές της Ευρώπης έως τη βορειοδυτική Κίνα. Στη δυτική Ευρώπη, είναι σε μεγάλο βαθμό περιορισμένο σε παράκτιες περιοχές, όπου τα αλατούχα υδροσταγονίδια της θάλασσας εμποδίζουν άλλα μεγαλύτερα φυτά να το ανταγωνιστούν, ενώ στην κεντρική Ασία είναι πιο διαδεμένο σε ξηρές ημι-ερημώδεις περιοχές, όπου άλλα φυτά δε μπορούν να επιβιώσουν σε ξηρές συνθήκες· επίσης εμφανίζεται στην κεντρική Ευρώπη και Ασία ως υπο-αλπικός θάμνος πάνω από τη δεντρο-γραμμή στα βουνά και σε άλλες ηλιόλουστες περιοχές όπως οι όχθες των ποταμών. Το κοινό ιπποφαές έχει πυκνά, σκληρά και πολύ ακανθώδη κλαδιά. Τα φύλλα είναι ανοιχτόχρωμα αργυρο-πράσινα, λογχοειδή, μήκους 3–8 cm και πλάτους λιγότερο από 7 mm. Είναι δίοικο φυτό, με ξεχωριστά αρσενικά και θηλυκά φυτά. Το αρσενικό παράγει καφέ άνθη, τα οποία παράγουν γύρη προς γονιμοποίηση με τη βοήθεια του αέρα (ανεμόφιλο ή ανεμόγαμο φυτό).

Καρποί και φύλλα

 Τα θηλυκά φυτά παράγουν πορτοκαλοκίτρινους σαρκώδεις καρπούς με διάμετρο 6–9 mm, μαλακούς, χυμώδεις και πλούσιους σε έλαια. Οι καρποί αποτελούν μια σημαντική πηγή τροφής κατά τη χειμερινή περίοδο για τα πτηνά, κυρίως για τις κεδρότσιχλες (αγγλ. fieldfares). Τα φύλλα τρώγονται από τις προνύμφες του παράκτιου είδους μικρο-πεταλούδας Eupithecia fraxinata, αλλά από προνύμφες και άλλων λεπιδόπτερων, συμπεριλαμβανομένων των ειδών Euproctis chrysorrhoea, Cosmia trapezina, Pavonia pavonia, Erannis defoliaria, Coleophora elaeagnisella. Το είδος Ιπποφαές το ιτεόφυλλον (Hippophae salicifolia) (αγγλ. willow-leaved sea-buckthorn) περιορίζεται στην περιοχή των Ιμαλαΐων, νότια του κοινού ιπποφαούς, αναπτύσσεται σε μεγάλο υψόμετρο σε ξηρές κοιλάδες· διαφέρει από το H. rhamnoides σε φάρδος (10 mm), πρασινότερα (λιγότερο αργυρόχρωμα) φύλλα και κίτρινους καρπούς. Μια άγρια παραλλαγή του φυτού απαντάται στη ίδια περιοχή, αλλά σε ακόμα μεγαλύτερο υψόμετρο στην αλπική ζώνη. Είναι χαμηλός θάμνος που δε μεγαλώνει περισσότερο από 1 m σε ύψος κι έχει μικρά φύλλα μήκους 1–3 cm.

Καλλιέργεια - Κηποτεχνία - Χρήσεις - Υγεία

 Συγκομιδή:
 Η συγκομιδή είναι δύσκολη εξαιτίας της πυκνής ακανθώδους διάταξης μεταξύ των καρπών σε κάθε κλαδί. Κοινή τεχνική συγκομιδής αποτελεί η απόσπαση ολόκληρου του κλαδιού, αν και αυτό αποβαίνει καταστροφικό για το θάμνο και μειώνει τις μελλοντικές συγκομιδές. Αν ένα κλαδί αφαιρεθεί με αυτήν τη μέθοδο και βρίσκεται κοντά σε θερμοκρασία κατάψυξης, διευκολύνεται κατά πολύ η συλλογή των καρπών. Τα κλαδιά που αποσπώνται, καταψύχονται σε −32°C, στη συνέχεια ανακινούνται ή τρίβονται για την απομάκρυνση των καρπών. Ο εργάτης έπειτα κοπανάει τους καρπούς για να απομακρύνει έως και το 95% των φύλλων και άλλων υπολειμμάτων. Αυτό έχει ως συνέπεια το ελαφρώς μαλάκωμα των καρπών επιφανειακά, καθώς η εργασία λαμβάνει χώρα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος (~ 20°C). Στη συνέχεια, οι καρποί ή ο πολτός των καρπών αποθηκεύονται στην κατάψυξη. Η πιο αποτελεσματική μέθοδος συγκομιδής των καρπών, χωρίς να τραυματιστούν τα κλαδιά, είναι να γίνει χρήση ειδικού αναδευτήρα. Ο μηχανικός τρόπος συγκομιδής αφήνει έως και 50% στο χωράφι και οι καρποί μπορούν να συγκομίζονται κάθε δύο χρόνια. Με αυτά τα σχετικά σύγχρονα μηχανικά μέσα μπορούν να πάρουν μόνο περίπου το 25% της παραγωγής που θα μπορούσε να συγκομιστεί. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι φυτοκόμοι της Ρωσίας και της Ανατολικής Γερμανίας δημιούργησαν νέες ποικιλίες με μεγαλύτερη θρεπτική αξία, ογκοδέστερoυς καρπούς, τροποποίηση της περιόδου ωρίμασης και κλαδιά για εύκολη συγκομιδή. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, έχουν αναπτυχθεί πειραματικές καλλιέργειες στις Η.Π.Α., στη Νεβάδα, στην Αριζόνα, καθώς και σε διάφορες επαρχίες του Καναδά.

Αρχιτεκτονική τοπίου - Κηποτεχνία 

 Το ιπποφαές ωστόσο αποτελεί δημοφιλή επιλογή ως καλλωπιστικός θάμνος για την κηποτεχνία, καθώς και για τη δημιουργία προστατευτικών φρακτών, ενώ σε διάφορα μέρη του κόσμου αξιοποιείται λόγω του πλούσιου και δυνατού ριζικού συστήματός του για προστασία από τον αέρα και για τη σταθεροποίηση του εδάφους σε όχθες ποταμών και σε απότομες πλαγιές. Έχει ιδιαίτερη αξία για τα βορειότερα κλίματα, λόγω των κηποτεχνικών του ιδιοτήτων, καθώς οι ζωηρόχρωμες συστάδες των καρπών του διατηρούνται κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Τα κλαδιά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους ανθοκόμους ως διακοσμητικά στοιχεία. Το φυτό αποτελεί περιφερειακή χλωρίδα της Φινλανδικής περιοχής Satakunta.

Διατροφική αξία - Υγεία

 Το ιπποφαές θεωρείται σύμφωνα με πολλές μελέτες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, ένας σημαντικός σύμμαχος της υγείας μας Οι καρποί του ιπποφαούς είναι εδώδιμοι και θρεπτικοί, αν και πολύ όξινοι (στυπτικοί) και ελαιώδεις, δυσάρεστοι αν φαγωθούν ωμοί, εκτός κι αν "υπερ-ωριμάσουν" (παγώσουν ώστε να μειωθεί η στυπτικότητα) και/ή αν αναμειχθούν με γλυκύτερο χυμό από μήλο, σταφύλι κλπ. Όταν οι καρποί πολτοποιηθούν, ο χυμός που προκύπτει διαχωρίζεται σε τρία στρώματα: πάνω-πάνω ένα λεπτό, πορτοκαλί καϊμάκι· στη μέση, ένα στρώμα που περιέχει, τα χαρακτηριστικά για το ιπποφαές, υψηλής συγκέντρωσης κεκορεσμένα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα· και το κατώτερο στρώμα που είναι ίζημα και χυμός. Περιέχει λίπη που χρησιμοποιούνται για καλλυντικούς σκοπούς, τα δύο ανώτερα στρώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κρέμες και αλοιφές, ενώ το κατώτερο στρώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εδώδιμο προϊόν, όπως το σιρόπι. Οι θρεπτικές ουσίες και τα φυτοχημικά συστατικά των καρπών του ιπποφαούς έχουν θετική επίδραση έναντι των φλεγμονών, του καρκίνου ή άλλων ασθενειών, αν και ακόμα δεν έχει αποδειχθεί κανένα όφελος για τους ανθρώπους από κλινικές μελέτες. Ο καρπός έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C — 114 έως 1550 mg ανά 100 gr με μέση περιεκτικότητα (695 mg ανά 100 gr) περίπου 15 φορές περισσότερη από το πορτοκάλι (45 mg ανά 100 grams) — που κατατάσσει το ιπποφαές στις πιο πλούσιες πηγές, από τα φυτά, σε βιταμίνη C. Ο καρπός ωστόσο είναι πλούσιος σε καροτενοειδή, βιταμίνη E, αμινοξέα, μέταλλα, β-σιτοστερόλη και πολυφαινολικά οξέα.

Καταναλωτικά προϊόντα 

Ο καρπός του ιπποφαούς μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πίτες, μαρμελάδες, λοσιόν και λικέρ. Ο χυμός ή ο πολτός έχει άλλες δυνατότητες εφαρμογής στα τρόφιμα και στα ποτά. Για παράδειγμα, στη Φινλανδία χρησιμοποιείται ως θρεπτικό συστατικό στις παιδικές τροφές.[εκκρεμεί παραπομπή] Τα φρουτοποτά ήταν ανάμεσα στα πρώτα προϊόντα με ιπποφαές που παράχθηκαν στην Κίνα. Χυμός που βασίζεται κυρίως στο ιπποφαές είναι πολύ δημοφιλής στη Γερμανία και στις Σκανδιναβικές χώρες. Προσφέρει ένα θρεπτικό ποτό, πλούσιο σε βιταμίνη C και σε καροτενοειδή. Η σπεσιαλιτέ μπίρα Tyrnilambic Baie d'Argousier παράγεται στο ζυθοποιείο του Cantillon στις Βρυξέλλες σε αποκλειστικότητα για τη Φινλανδική αγορά. Για το ιππικό που αντιμετωπίζει εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες (βλ.Siachen), ο Οργανισμός Έρευνας και Ανάπτυξης Αμυντικής Τεχνολογίας στην Ινδία ίδρυσε ένα εργοστάσιο στη Λεχ Leh για να παρασκευάσει ένα πολυ-βιταμινούχο ποτό από βότανα βασισμένο στο χυμό του ιπποφαούς. Τα έλαια από τους σπόρους και τον πολτό έχουν θρεπτικές ιδιότητες που διαφέρουν ανάλογα με τη διαδικασία επεξεργασίας. Τα έλαια του ιπποφαούς χρησιμοποιούνται ως πηγή συστατικών σε διάφορα καλλυντικά και σε συμπληρώματα διατροφής.


Συστηματική ταξινόμηση
Σύστημα: κατά CRONQUIST, 1981
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Υφομοταξία: Ροδίδες (Rosidae)
Τάξη: Πρωτεώδη (Proteales)
Οικογένεια: Ελαιαγνοειδή (Elaeagnaceae)
Γένος: Hippophae L.
6 Είδη & 12 Υποείδη

Ιπποφαές το ιτεόφυλλον (Hippophae salicifolia) D. Don
Ιπποφαές το ραμνοειδές (Hippophae rhamnoides  L.
υποειδ. καρπάθικο (subsp. carpatica Rousi)
υποειδ. καυκασικό (subsp.caucasica Rousi)
subsp. fluviatilis van Soest
υποειδ. μογγολικό (subsp.mongolica Rousi)
υποειδ. ραμνοειδές (subsp.rhamnoides)
υποειδ. σινικό (subsp.sinensis Rousi)
υποειδ. τουρκεστανικό (subsp.turkestanica Rousi)
υποειδ. του Γιανγκτσέ (subsp.yunnanensis Rousi)
Ιπποφαές το γονιόκαρπον (Hippophae goniocarpa) (Lian) X.L. Chen & K. Sun
υποειδ. του Λιτάνγκ (subsp. litangensis Lian & X.L. Chen)
υποειδ. γονιόκαρπος (subsp. goniocarpa Lian)
Ιπποφαές του Γιανγκτσέ (Hippophae gyantsensis) (Rousi) Lian
Ιπποφαές το νευρόκαρπον (Hippophae neurocarpa) S.W. Liu & T.N. He
υποειδ. αστερωτοτριχωτό (subsp. stellatopilosa Lian & X.L. Chen)
υποειδ. νευρόκαρπον (subsp.neurocarpa S.W. Liu & T.N. He)
Ιπποφαές το θιβετιανό (Hippophae tibetana) Schlecht (Bartish et al. 2002)

Τι προσφέρει στον οργανισμό 

1. Τόνωση, ευεξία και ενέργεια, γρήγορη ανάρρωση και επούλωση των πληγών.
2. Ενίσχυση του ανοσοποιητικού, προστασία από τον καρκίνο.
3. Προστασία και ενίσχυση του νευρικού συστήματος, μείωση του άγχους.
4. Ρύθμιση του μεταβολισμού.
5. Αντιμετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη, παθήσεων στο συκώτι, καθώς και γαστρεντερικών προβλημάτων, όπως η ελκώδης κολίτιδα, η οισοφαγίτιδα, η νόσος του Crohn.
6. Προστασία από καρδιαγγειακά προβλήματα, μείωση της κακής χοληστερίνης και του σακχάρου στο αίμα, προστασία των αγγείων, ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος.
7. Ανακούφιση από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, τους πόνους της περιόδου και προστασία του αναπαραγωγικού συστήματος.
8. Επανόρθωση ιστών και κυττάρων μετά από μεγάλη έκθεση σε ακτινοβολία.
9. Προληπτική δράση εναντίον οφθαλμικών παθήσεων, όπως ο καταρράκτης και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
1O. Αποτοξίνωση του οργανισμού, οξυγόνωση και ανανέωση των κυττάρων, αντιμετώπιση πρόωρης γήρανσης.
11. Αντιμετώπιση δερματικών προβλημάτων, όπως ακμή, δυσχρωμίες, έκζεμα, έγκαυμα, ψωρίαση, έκζεμα.

θρεπτικών συστατικών

Λιπαρά οξέα1
Καροτενοειδή
Βιταμίνες
Ανόργανα στοιχεία
Φυτικές στερόλες3
Φλαβονοειδή
Οργανικά οξέα

Θρεπτικά στοιχεία

Παλμιτικό οξύ [16:0] / κορεσμένο λιπαρό οξύ
Στεατικό οξύ [18:0] / κορεσμένο λιπαρό οξύ
α-λινολενικό οξύ [18:3n-3] / ωμέγα-3 πολυακόρεστο λιπαρό οξύ
Λινελαϊκό οξύ [18:2n-6] / ωμέγα-6 πολυακόρεστο λιπαρό οξύ
Παλμιτελαϊκό οξύ [16:1n-7] / ωμέγα-7 πολυακόρεστο λιπαρό οξύ
Vaccenic acid (trans-11-18:1) / ωμέγα-7 πολυακόρεστο λιπαρό οξύ
Ολεϊκό οξύ [18:1n-9] / ωμέγα-9 πολυακόρεστο λιπαρό οξύ
α-, β-, γ-καροτένιο
Λυκοπένιο
Ζεαξανθανίνη
Παλμιτική β-κρυπτοξανθίνη
Βιταμίνη Α
Βιταμίνη Β12
Βιταμίνη Ε (τοκοφερόλες & τοκοτριενόλες)
Βιταμίνη Κ
Βιταμίνη D
Ιώδιο
Χρώμιο
Χαλκός
Σίδηρος
Μαγγάνιο
Φώσφορος
Πυρίτιο
Ψευδάργυρος
Κάλιο2
Νάτριο2
β-σιτοστερόλη
καμπεστερόλη
Στιγμαστερόλη
Άλλες φυτικές στερόλες
Ρεσβερατρόλη
Ανθοκυανίνες
Κερσετίνη
Εσπειρδίνη
Απιγενίνη
Άλλα φλαβονοειδή
Κιτρικό οξύ
Μηλικό οξύ
Ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C)

Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. (Ιπποφαές)
http://wwww.minagric.gr/greek/data/aromatika_fyta/ippofaes_300811.pdf

Τα πάντα για το Ιπποφαές:


Αγορά Ιπποφαές και καλλιέργεια (Χρήσιμα site):

http://www.fytoria-chroni.gr/%CF%86%CF%85%CF%84%CF%8E%CF%81%CE%B9%CE%BF/ippofaes.html
http://www.symagro.com/?page_id=626
http://www.antemisaris.gr/productList.aspx?iid=30
http://www.geoponiko-parko.gr/product.asp?id=374
http://hippophaesgreece.gr/hippophaes/2012/05/agora-ippophaes-lianiki-kai-xondriki-polisi/
http://www.ippofaesplus.com/
http://www.protypafytoria.gr/index.php?option=com_virtuemart&page=shop.product_details&flypage=yagendoo_VaMazing_zoom2.tpl&category_id=22&product_id=353&Itemid=376

Απόδοση καλλιέργειας:

http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23353&subid=2&pubid=63609283
http://ippofaes-hellas.blogspot.gr/2011/12/blog-post_15.html

Βιβλία για το Ιπποφαές:

Ιπποφαές: Το πολυδύναμο φυτό του μέλλοντος - αγορά: books.gr  perizitito.gr
Το ιπποφαές και η καλλιέργειά του  - αγορά: perizitito.gr  biblionet.gr 
http://www.daoutop.gr/
http://www.ippofaes.gr/
 




http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%AD%CF%82
http://www.minagric.gr/

3 σχόλια:

  1. Μπορείτε να σχολιάζετε ανώνυμα ή επώνυμα κάθε ανάρτηση.Πείτε μας την γνώμη σας, ρωτήστε ή δώστε την δική σας πληροφορία - εμπειρία.

    (Αν ασχολείστε επαγγελματικά και πουλάτε φυτά, μπορείτε να δώσετε λινκ κ πληροφορίες για την επιχείρηση σας)

    Γίνετε αναγνώστες μέσω FACEBOOK, TWITTER ή GOOGLE

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. geia sas, prin mia vdomada evala liga dentrakia mirtillo, fragostafilo kai lampone rosso (apo topiko geopono 9€ to ena)arxika ithela na parw ipofaes alla apo oti moy eipe osi ixan parei persi, ton aygousto ta misa toys kserathikan (xios). ton flevari me to kalo tha parw liga goji, elpizw na mhn moy kserathoun :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Είμαι παραγωγός ιπποφαους και διαθέτω καρπό σε νωπή μορφή .
    Μπείτε εδώ για περισσότερα
    https://www.facebook.com/pages/%CE%99%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%B5%CF%82-%CE%91%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B7%CF%82/685725548122326?ref=hl

    ΑπάντησηΔιαγραφή